Dünya Savaşı sonunda İngiliz orduları Türkiye’ye girdi.
Yunan orduları Türkiye’ye girdi.

İtalyan orduları Türkiye’ye girdi.

Fransız orduları Türkiye’ye girdi.

                                                           ***

Fransa ve İtalya tokat yiyeceğini anlayınca tokat yemeden ayrıldılar.

İngiliz, buna rağmen, Yunan’ı besleyerek, silâh vererek, arka çıkarak, siyasal ve diplomatik destek sağlayarak netice almaya kalkıştı.

Hedeflediği netice Ankara civarında Türk milletine renga büyüklüğünde bir toprak parçası bırakılması, Türkiye’nin diğer vilâyetlerinin emperyalizm tarafından paylaşılmasıydı.

Buna Doğu Anadolu’da bir Ermenistan kurulması da dahildi.

                                                           ***

İngiliz, kendisi savaşacağına Yunan’ı savaştırıyordu.

Türkiye’yi bitirmek için Yunan ordusunu tetikçi ve acente olarak görevlendirmişti.

Hikâyenin sonu malûmdur.

Atatürk, Yunan ordusunun kişiliğinde bütün emperyalizme bütün hayatının ve bütün zamanların en büyük tokadını vurdu.

Yunan denize döküldükten sonra sıra İngiliz’e gelmişti.

Türk ordusu İstanbul kapılarına dayandı.    

İngiliz ya gönlüyle gidecek ya da vuruşulacaktı.

Böyle bir vuruşmanın sonucunu İngiliz ordusunun kurmayları önceden biliyordu.

Kazanma ihtimalleri yoktu.

En sonunda İngiliz ordusu da kuyruğunu bacakları arasına alarak gitti.

                                                           ***

Sonra Lôzan’da barış görüşmeleri başladı.

Amerika, Yunan ordusunun İzmir’e çıktığı günlerde “manda” peşindeydi.

Türkiye’yi mandası altına almak, köleleştirmek, sömürgeleştirmek istiyordu.

Atatürk, , köleleştirmek, sömürgeleştirmek istiyordu.

Atatürk, Yunan sürüleriyle birlikte emperyalizmi de topraklarından kovunca bu Amerikan rüyası rüya olarak kaldı.

Amerika Türkiye’ye asker çıkarmamıştı ama, asker çıkaranların baskısıyla mandacı olmayı umut etmiştir.

Amerika, Türkiye’ye asker çıkarmadığı için Lôzan konferansında taraf değildi.

Görüşmelere sadece gözlemci sıfatıyla katıldı.

Söz hakkı yoktu, ama sefil çıkarları doğrultusunda olan-biteni izliyordu.

                                                           *** 

Lôzan günleri aşamasında Amerika kerhen ve mecburen Türkiye ile sözde dostluk ilişkileri kurmayı denedi.

Lôzan konferansının hemen ardından Türk ve Amerikan heyetleri ülkelerine dönmeden görüşmeler yapıldı, 6 Ağustos 1924 tarihinde yeni Türkiye Cumhuriyeti ile Amerika arasında bir “dostluk ve ticaret antlaşması” için mutabakat sağlandı.

Amerikan anayasasına göre bu antlaşma onaylanmak üzere Amerikan Senatosu’na gönderildi.

Kabul için üçte iki çoğunluk gerekliydi, bu çoğunluk sağlanamadı, Amerikan Senatosu bu antlaşmayı reddetti, bu red kararında Ermeni lobisinin etkinliği de olmuştur.

Zaten Amerika Lôzan’dan önce Türkiye’yi manda altına alma hayalleri kurarken hedeflerinden biri de Doğu Anadolu’yu Türkiye’den kopartarak bir Ermenistan devleti oluşturmaktı.

                                                           ***

Diyeceğimiz o ki Amerika’nın bugün de deva eden Türk düşmanlığı eskidir.

Konuyu irdelemeye devam edeceğim.