Başlıkta adı geçen Kıbrıslı Rum güneyde saygınlığı olan tanınmış bir ekonomist ve köşe yazarıdır. Politis ve Sunday Mail gazetelerinde yazmaktadır. İlginç ve sıradan Rum insanına göre değişik görüşleri de vardır. Türk-Rum ilişkilerinde ve Kıbrıs meselesinde zaman zaman objektif davrandığı, Rum tarafının vahim hatalarını da sergileyecek kadar cesur davrandığı görülmektedir. Tabii ki bu da Türk tarafının genelde haksız ve KKTC devletinin “sahte devlet” olmadığı doğrultusunda bir anlayış değildir.
***
Kumullis’in bir başka enteresan tarafı da düzenli olarak her ay Kuzey Kıbrıs’a geçmesi ve Girne lôkantalarından birinde “dostum” dediği bir Kıbrıslı Türk’le buluşarak muhabbet etmesidir. Kumullis’in bu Türk dostunun kim olduğunu bilmiyoruz, bu “dost”tan yazılarında bahsettiği halde şimdiye kadar kimliğini açıklamış değildir.
28 Temmuz 2019 tarihli Sunday Mail gazetesindeki köşe yazısına göre bu Türk dostu Girne’deki son yemekte kendisine bir büyük sürpriz yapmış. Yemeğe “önde gelen” bir TMT’ciyi de götürmüş, Kumullis ile Kıbrıs işini konuşmalarını sağlamış. Kendi ifadesine göre bu önde gelen TMT’ci Kıbrıs meselesine yol açan nedenleri kendisine izah için bu yemeğe katılmış.
***
Kumullis söz konusu yazısında buluştuğu önde gelen TMT’cinin adını İSMAİL olarak vermekte, ama hemen ardından bunun takma bir isim olduğunu belirtmektedir. Yine kendi ifadesine göre “önde gelen TMT’ci” gerçek adının saklı tutulmasını istemiş. Kumullis’in yazısını okuduktan sonra bu “önde gelen TMT’ci” kimdir diye uzun uzun düşündüm, kimi TMT’cileri bir sinema şeridi gibi gözümün önünden geçirdim, buna rağmen bazı tahminler yaptımsa da kesin bir karar veremedim. Kumullis ile konuşan TMT’cinin ismini gizli tutmasına da anlam verebilmiş değilim. Ben olsam açık ismimin zikredilmesine itiraz etmezdim, bunca olaydan ve bunca zamandan sonra saklayacak ne kaldı ki? Artık Kıbrıs Rum’larıyla kırk Derviş’iz, birbirimizi bilmişiz, genel inanışa göre de Akdeniz’in fahişesi olarak bilinen bu cezirede zaten herkesin bildiği şeyler sır sayılmaktadır.
***
Bu arada bir TMT’ciyle karşılaşmayı Kumullis’in sürpriz sayması da aslında benim için sürpriz olmuştur. 1950’lerde hemen hemen tüm Rum gençlerinin EOKA’cı, Türk gençlerinin ise TMT’ci olduğu, şu veya bu nedenle EOKA’cı olmayan Rum gençlerinin EOKA’cı olmaya, TMT’ci olmayan Türk gençlerinin TMT’ci olmaya can attıkları bilinen bir gerçek olduğuna göre aradan 60 küsur yıl geçtikten sonra bu insanların şurada-burada karşılaşmaları bugünkü hayat şartları içinde herhalde olağan bir olgudur.
1950’lerde her iki halkın gençlik kesiminde öyle bir heyecan kasırgası ortalığı kavurmaktaydı ki hale göre TMT’ci veya EOKA’cı olmak doğal bir ihtiyaç gibiydi. Dünyaya Türk veya Rum olarak gelmek biz insanların iradesi dışında ilâhi bir tercihtir. Meselâ Tanrı beni bu dünyaya bir Kıbrıslı Rum olarak getirmiş olsaydı büyük ihtimalle EOKA’cı olacaktım, Türk olarak doğduğum için TMT’ci oldum.
***
Kumullis Girne’deki son yemekte İsmail takma adıyla andığı TMT’ciye sorular sormuş, yanıtlar almış. İlk soru şuymuş:
– İkinci Dünya Savaşı’ndan sonra Kıbrıs Türk milliyetçiliği resen mi yoksa bir cevap veya tepki olarak mı gelişti?
“İsmail” bu soruya şu yanıtı vermiş:
– %25 oranında resen, %75 oranında da bir cevap veya tepki olarak.
Bu gelişmede ise ENOSİS talebi büyük rol oynamış.
Kumullis’e göre “İsmail” kendisine şunu da söyledi:
– Girit’te yapılan etnik temizlik Kıbrıs Türk’lerinde Kıbrıs Rum’larının anlayamayacağı bir korku yaratmıştı. Ancak Kıbrıs Türk milliyetçiliğinin büyüyerek radikalleşmesinin esas nedeni, Kıbrıs Rum’larının EOKA’nın silâhlı eyleme geçişinde sembolleşen ENOSİS talebidir.
Bugünlük bu kadar, yarın devam edelim.