Dünkü yazımda Yunan generali ve devlet adamı Metaksas’ı anlattım. Yunanistan’ın I. Dünya Savaşı sonunda İzmir’e asker çıkarmasına karşıydı, “küçük Yunanistan bize yeter” demişti. Bu uyarıyı tabii ki Türkleri çok sevdiğinden dolayı yapmış değildi, sadece kendi milletini düşünmüş, bir felâketi önlemek istemişti.
Demek ki akıllı adamdı.
***
İstisna da olsa Yunan tarihi içinde elbette daha başka akıllı adamlar da olmuştur.
Kurtuluş Savaşı Anadolu’da devam ediyor.
Ali Kemal’ler, padişah yanlısı hain softalar Mustafa Kemal Paşa’ya sövmek, Yunan ordusunun kazanması için dua etmekle meşgûldüler.
Bu softalardan biri yakalanacağını anlayınca Yunanistan’a iltica etti.
O zaman Atina’dan şöyle bir ses yükselmişti:
– Kendi milletine ihanet eden adamdan bize hayır gelmesi beklenemez.
Akıl ve mantık dolu isabetli bir teşhisti bu.
***
Makûl ve akıllı Yunan devlet adamları arasında 1950’lerin Başbakanı Konstantin Karamanlis ve Dışişleri Bakanı Averof’u da zikretmek gerek.
Kıbrıs Cumhuriyeti kurulduktan sonra Kıbrıslı Türk-Rum bir gazeteciler ve yazarlar heyeti Atina’ya davet edilmişti.
NACAK gazetesinin yöneticisi olarak o heyette ben de vardım.
Devlet radyosunun Türkçe yayınlar müdürü merhum hocam Suphi ıiza ve şair Özker Yaşın da bizimleydi.
Bizi Yunanistan’da 15 gün gezdirdiler, Rodos’a da götürdüler.
Hem Karamanlis ve Averof’la görüşmeler yaptık, sorular sorduk, cevaplar aldık.
Atina’da Amalia otelde kalmıştık.
***
Karamanlis ve Averof kibar adamlardı.
Yalnız kibar değil, akıllıydılar.
Akıllı oldukları için gerçekçiydiler.
Gerçekçi oldukları için Yunanistan’ın Türkiye’ye rağmen Kıbrıs’ı yutabileceğine, gücünün buna yetebileceğine inanmıyorlardı.
Bu nedenledir ki…
Menderes ve Zorlu ile birlikte Zurih rejiminin ve merhum Kıbrıs Cumhuriyeti’nin mimarı oldular.
Karamanlis daha sonra yapılan seçimde iktidardan düştü, Yunan milletine küstü, gidip Paris’e yerleşti.
21 Aralık saldırıları başladığında Atina’da Başbakanlık koltuğunda Yorgo Papandreu oturmaktaydı. (daha sonra torunu Yorgo Papandreu da başbakan oldu).
Papandreu manyak bir herifti.
Makarios’a dur diyeceğine onu teşvik etti.
İnanıyorum ki o günlerde Karamanlis ve Averof iş başında olsalardı Makarios anayasayı tadile de yeltenemezdi, Akritas tipi imha plânları düzenlemeye de.
Bu, hem Yunanistan’ın hem Kıbrıs Rum’larının talihsizliğidir.
***
Makarios 1963 Kasım ayında anayasayı tadile yeltendi, Dr. Küçük’e 13 maddelik bir değişiklik teklifi gönderdi, kabul edilmeyeceğini biliyordu, zaten kabul edilmesi için de göndermiş değildi, red cevabı alacak ve bunu 21 Aralık saldırısını başlatmak için bahane yapacaktı. Makarios’u o sırada Papandreu da teşvik etmekteydi, Lefkoşa’daki İngiliz Yüksek Komiseri de.
Ateşle oynuyorlardı, o ateş 20 Temmuz’u getirdi.
Karamanlis ve Averof olsaydı bütün bunlar önlenebilirdi.
Çünkü akıllı adamlardı.