Akacan’ların gazetesine pota koyan Kıbrıs gazetesi öne sürdüğü iddiaları destek sağlamak amacıyla Barolar Birliği Başkanı Hasan Esendağlı’dan bir demeç aldı.
Bu gazetede okuduğuma göre Esendağlı şöyle demiş:
– Yargı da eleştirilebilir, ancak ortada gözetilmesi gereken önemli bir denge var, eleştiri sadece yargı sisteminin saygınlık ve otoritesini sarsma amacıyla yani kötü niyetle yapılırsa orada yasa tarafından suç olarak betimlenen bir hareket söz konusu olur.
***
Burada bir hata var…
Hem yargıya saygısızlık ve kötü niyetten söz edilmekte, sonra buna eleştiri denmekte.
Eğer bir yayın eleştiri ise o yayın kötü niyetle yapılmış değildir, kötü niyetle yapılan yayına eleştiri denemez.
Bir yayın ancak iyi niyetle yapıldığı zaman eleştiri sayılır.
Saygısızlık veya hakaret içeren yayın da eleştiri olarak kabul edilemez.
Eleştiri ile kötü niyet, saygısızlık ve otoriteyi sarsma kavramları bir araya getirilemez, çünkü bağdaşamaz.
***
Hasan Esendağlı’nın yanısıra Hakkı Önen’den de bir demeç aldı Kıbrıs gazetesi. Aldı ama haber yapmak istediği konudan o kadar bihaberdir ve o kadar işkembeden atmaktadır ki dün de vurguladığım gibi eski savcı Hakkı Önen emekli yargıç olarak takdim edildi.
Şöyle demiş Hakkı Önen:
– Yargı da eleştirilebilir, ancak bu yapılırken yargının küçük düşürülmemesi gerekir, halkın yargıya olan güvenini sarsacak haberler yapılmamalıdır, ben haksız eleştirilere karşıyım.
***
Bu demeçte de ifade hataları var.
Yargının da eleştirilebileceğini, fakat eleştiri yapılırken yargının küçük düşürülmemesi gerektiğini söylüyor.
Bunu anlamak mümkün değil.
Hem eleştiri diyor, hem küçük düşürmeden söz ediyor.
Bir büyük çelişki var burada.
Eğer bir yayın eleştiri ise o yayında küçük düşürme olamaz.
Küçük düşürme varsa ona da eleştiri değil hakaret denir.
***
Yargıya yönelik eleştirilerin ve bu eleştirilerde kullanılan üslubun dozunun makûl düzeyde tutulması elbette gereklidir.
Bu doz ülkeden ülkeye değişmektedir. Ayrıca yargının kendisine yönelik eleştiri ve hatta saldırı nitelikli yayınlara gösterdiği toleransın dozu da ülkeden ülkeye farklıdır.
Yıllardan beri İngiliz mahkemelerinde görülen önemli davaları İngiliz basınından izlemeye çalışmaktayım. Yıllarca önce Daily Mail gazetesinden izlediğim bir mahkeme haberi vardı. Ahlâksız herifin biri bir çocuğa cinsel istismarda bulunmuş, mahkemeye verilmiş. Çocuğun ailesi, çok sayıda örgüt ve kamuoyu büyük infial içinde.
Herkes sanığa hapis cezası verilmesini bekliyordu.
Yargıç, sabıkası olmadığı gerekçesine istinaden davayı para cezasıyla sonlandırdı.
Ve kamuoyunda kıyamet koptu.
Çocuğun annesi mahkemeden çıkar çıkmaz gazetecilere şunu söyledi:
– This judgement is a shame. (bu mahkeme hükmü utanç vericidir).
***
Başka bir ülkede bu kadını mahkemeye hakaretten büyük ihtimalle hapse atarlar, en azından okkalı bir para cezasına çarptırırlardı, oysa İngiliz yargıçlar sadece gülüp geçtiler.
Eleştiri sınırını aşan beyan ve yayınlara bile çok toleranslıdır İngiliz yargısı.