Barış Harekatı sonrasında, pek çok siyasi parti kurulurken, çok partili sisteme geçildi. “Parlamentarist” sistem olarak adlandırılan bu sistemde , seçime katılan siyasi partilerin çıkardığı milletvekilleri, Meclis’te yer alır ve çoğunluğa dayalı olarak beş yıllığına bir hükümet kurulur.
Zaman zaman tek partiye dayalı hükümetler kurulurken, çoğunlukla da iki veya daha fazla partinin yer aldığı koalisyon hükümetleri kuruldu. Şimdiki hükümet ise dört partili bir koalisyon hükümeti.
İlerleyen zaman içerisinde de Parlamentarist sistemin zorlukları ve sıkıntıları ortaya çıktı. Beş yıllığına görev yapmak için oluşturulan hükümetler, çeşitli nedenlerle kısa sürede yıkılırken, yeni hükümetler kuruldu.
Özetle belirtmek gerekirse de 1975 yılından bu yana geçen zaman içerisinde yaklaşık olarak 40 hükümet kuruldu. Yani, yaklaşık olarak her yıl da bir hükmet.
Hükümetler yıkılıp yeni hükümetler kurulurken, bakanlar ve üst kademe yöneticileri de sürekli olarak değişti. Bu nedenle de devlet yönetimi zaafa uğrarken, hükümetler de iş yapamaz oldu.
Kısacası , Parlamentarist sistem “yap-boz” tahtasına dönüştü.
Şimdilerde ise herkes, Parlamentarist sistemin yarattığı çıkmazın ve sıkıntıların farkında. Bu nedenle de Başkanlık sistemi tartışmaları başladı.
Bunun ilk farkında olanlardan biri de Kurucu Cumhurbaşkanı Rauf R. Denktaş’tı. Başkanlık sistemini ilk olarak gündeme getiren ve tartışmaya açan Denktaş olmuştu.
O günleri yaşayanlar da, neler olduğunu hatırlar.
Denktaş, başkanlık sistemini gündeme getirdiğinde kızılca-kıyamet kopmuştu.
Muhalefet partileri “Denktaş tek adam olmak istiyor, Denktaş diktatör olmak istiyor” diyerek buna karşı çıkarken, çok ağır suçlamalarda da bulunmuşlardı.
İşte, aradan yıllar geçti ve durumumuz ortada.
***
Şimdi, kısaca Başkanlık sisteminin ne olduğuna bir bakalım.
Başkan halk tarafından seçilir ve kabineyi de ya dışarıdan ya da mevcut milletvekilleri arasından oluşturur.
İşte bu, siyasi partilerde egemenlik kuran oligarşik kliklerin işine gelmez. Çünkü onlara göre, sadece kendileri “Bakan” olmalı, bu şekilde de siyasi güçleri devam etmeli.
Zaten, hükümetlerin yıkılmasının ana nedeni de bu. Bakan olamayan milletvekilleri “sana göstereceğiz” diyerek Başbakan olan parti başkanına karşı savaş açarlar. Bu savaşın sonu da hükümetlerin yıkılmasına kadar gider.
Araştırın ve görün; hükümetlerin yıkılmasının ana nedeni de budur.
***
Bugün, Başkanlık sistemi yeniden gündeme gelip, bu yönde tartışmalar yoğunlaşırken, bu konuda detaylı araştırmaların ve çalışmaların yapılması da esas olmalıdır.
Başka ülkelerdeki Başkanlık sistemini aynen alıp, kopyalarsak, yeni sıkıntılar ortaya çıkabilir.
Bu nedenle toplum yapımıza uygun Başkanlık sistemi yaratılmalıdır.
Bunun üzerinde düşünmekte yarar vardır.
Bu konuyu , ilerleyen günlerde ele almaya devam edeceğim.