“İnsanı yaşat ki devlet yaşasın” ifadesi  Türk siyasal tarihinde önemli bir yere sahip. Şeyh Edebali’nin Osman Gazi’ye verdiği uzun öğüdün bir bölümüdür bu söz.

Bu sözle ilgili olarak yapılan değerlendirmelere de bakalım;

“Anlamı bugün anlaşıldığı haliyle: İnsanlar refah, adalet, mutluluk ve huzur içinde yaşarsa devlet de var olur. Devletin var olabilmesi için insanların huzurlu olması gerekir, insanın mutlu ve huzurlu olmadığı bir coğrafyada devletin varlığı da tehlikeye girer” olarak yorumlanabilir.

İnsanı yaşat ki devlet yaşasın” sözü anlaşıldığı hale bağlı olarak belki de bugün için doğru bir söz değildir. Devlet kavramı iktidar anlamında kullanılmış olabilir. Bir zümrenin mutlak hakimiyetine dayanan yönetim kastediliyordu. Bu da o dönemler için çok normaldi. Bunun yanında devletin yaşaması için mi insanı yaşatmak gerekir? Aslolanın devlet mi yoksa millet mi olduğu muallaktır. Tabii bu tartışmalar bugün yersizdir. Bugün bu söz ilk paragraftaki anlamıyla kullanılmaktadır.

Bugün bu sözün kastettiği anlamı belki de yeniden düşünmeye ihtiyaç var. İnsanı yaşat ki devlet yaşasın sözü yerine insanı büyüt ki devlet büyüsün sözünü kullanmak, daha kolay anlaşılmasını sağlayabilir. Yaşamak tek başına bir hüner değildir. Ağaçlar da, sokaktaki kediler de yaşıyorlar. Burada önemli olan nasıl yaşanıldığıdır. İnsanı yaşat derken fakirlik ve sefalet içinde bir yaşamın kastedilmesi söz konusu değildir.

Bir devletin yapması gereken insanı yaşatmaktır. Yaşamak da büyümeyi gerektirir. Bir devletin büyüklüğü insanlarına sağladığı eşitlik, adalet, özgürlük, refah, güven, bilim, sanat ve kültürle olur.”

Şimdi de ülkemizde yaşananlara bakalım.

Halkımız bir asırlık mücadelede, çok ağır bedeller ödeyerek  kendi devletini kurdu.

Bu devletin temellerinde de  büyük acılar ile kan ce can var. Halk, bu deblete ulaşmak için evlatlarını kurban verdi.

Peki halkımız, bugün  bu devletten memnun mu?

Güvenlik, egemenlik ve özgürlük açısından evet.

Ama, adalet, eşitlik, paylaşım, refah ve düzenden yana memnun değil.

Ülkede var olan bozuk düzen, haksızlık, adaletsizlik, ayırımcılık, eşitsizlik, vurgun ve talan hakkın devlete olan güvenini sıfırlıyor.

Ve  devlete olan güvensizlik,  her geçen günle daha da büyüyor. “Devletten bana ne, devleti bolluk içinde yaşayanlar savunsun,  devlet ne hali varsa görsün” mentalitesi de her geçen günle daha da yerleşiyor.

Bu da devletin yaşatılması önündeki en büyük sorun.

Büyük sorun, çünkü devletin vatandaşları arasındaki ayırımcılık, eşitsizlik her geçen günle daha da büyüyor.

Ve, kürsülerde veya törenlerde “devleti yaşatacağız” nutukları atmakla, devlet yaşatılamaz.

Devletin yaşatılması için  “insanın yaşatılmasının” gerekleri  yerine getirilmiyor.

Ve işte biz bugün bunları yaşıyoruz.