NACAK GAZETESİ- Operasyonun ana vuruş gücünü F-100 uçakları oluşturuyordu. Eskişehir ve Malatya’dan havalanan uçaklar, birliklere yakın hava desteği veriyordu. RF-84F ile RF-5A uçakları ile keşif görevleri gerçekleştiriliyordu.

Mürted ve Diyarbakır’daki F-102 filoları ise Balıkesir’e intikal etmiş, Ege’de Yunanistan tarafından gelecek bir saldırı için hazır bekliyordu. Bandırma’da F-5 uçakları yine Trakya ve Ege için hazırdı.

Kıbrıs’ta Türkleri tamamen yok etme ve Kıbrıs’ı Yunanistan’a bağlama hedeflerinden vazgeçmeyen Rumlar, 15 Temmuz 1974’de Yunanistan’daki iktidarı ele geçiren Albaylar Cuntası’nın desteğini alarak, darbeyle yönetimi ele geçirdiler. Yunanlı Subayların yönetimindeki Rum Milli Muhafız Ordusu ile EOKA eli kanlı bir başka katil çeteci olan Nikos Samson’u başa geçirdi. Artık Akritas planının yerini İfestos Planı almıştı ve amaç tam bir kararlılıkla Kıbrıs’ta asırlardır süren Türk varlığına darbe vurup Türkleri tamamen yok etmekti.
Türk Silahlı Kuvvetleri teyakkuz haline geçmişti. Ancak bu durum yurtdışında ‘Türkiye operasyon yapamaz’ diye yorumlanıyordu. İzinler kaldırılmış, tüm personel görev yerlerine gelmişti. Hazırlıklar tüm hızıyla sürerken, ilk şehit haberi 18 Temmuz 1974 tarihinde, Kıbrıs’a yapılacak harekat öncesi, Konya 3. Ana Jet Üssü’ne geri intikal amacıyla Balıkesir 9. Ana Jet Üssü’nden kalkışa geçen 132.Filo’ya ait 54-1850 numaralı F-100C, iniş takımları yerden biraz kesilmiş haldeyken ağ tipi bariyere takıldı ve pist dışına çıkarak düştü. Kazada Ütğm. Türker Aydın şehit oldu. Türker Aydın, Kıbrıs Barış Harekatı’nın ilk havacı şehidi olarak kayıtlara geçirildi.
BARIŞ HAREKÂTI BAŞLIYOR
Anlaşmalardan doğan hakkını kullanarak Rumların bu girişimini engelleme konusunda kararlılığını ortaya koyan Türkiye, 20 Temmuz günü Türk Silahlı Kuvvetleri’ni Barış Harekâtı ile görevlendirdi.
20 Temmuz sabaha yakın saat 04.49’da İncirlik Hava Üssü’nden kalkan bir RF-84F keşif uçağı ile Kıbrıs Barış Harekâtı resmen başladı. Arkasından 05:30’da Lefkoşa’nın 10 km. Kuzey Batısı’ndaki Gönyeli bölgesine 19 adet C-47 uçağımız ve Kırnı civarına 6 C-130, ile 11 C-160D Transall tipi uçağımız, görev alan Hava İndirme ve Komando Tugaylarımız’ın kahraman mensuplarını paraşütle atarak hava indirmesini başlattı.
İlk gün, 171. Filodan bir F-100D (55-3756), 132. Filo’dan bir F-100C (54-2042), 184. Filo’dan bir RF-84 F (Üsteğmen İlker Kartel şehit oldu) ve bir C-47 (6035) aldığı yara sonrasında Silifki’ye mecburi iniş yaparak kırım geçirdi.
Üsteğmen İlker Kartel, bölgeye Hava İndirme ve Uçarbirlik Harekatı öncesinde göz / foto keşfi görevi için Mağusa-Lefkoşe karayolu bölgesinde keşif uçuş yaparken Dikomo tarafından M-51 tareti ile ateş açıldı. Alçaktan uçan RF-84 isabet aldı. Ne yazık ki Üsteğmen Kartel atlayamadan uçağı ile birlikte düşerek şehit oldu.
Kara Kuvvetleri’nde ise 12 adet helikopter hasar görmüş ayrıca özel görevle havalanan DO-28 D uçağında bulunan tüm personel uçağın düşmesi sonucu şehit oldu.

Birinci gün, adada görev yapan ve Türk uçaklarını hedeflere yönelten İleri Hava Kontrolörü (İHK) görevindeki Binbaşı Fehmi Ercan, bulunduğu yere havan mermisinin düşmesi sonucu şehit oldu. Adı daha sonra inşa edilen KKTC’deki havalimanına verildi.
LEFKOŞA HAVALİMANI
Rumların kontrolü altındaki Lefkoşa Havalimanı, adanın yurtdışı ile bağlantısını sağlıyordu. Askeri darbe sonrasında Kıbrıs Havayolları uçaklarının bir kısmını yurtdışına götürmüştü. Havalimanında iki adet Trident tipi 3 motorlu jet yolcu uçağı bulunuyordu. Mürted Hava Üssü’nden kalkan 141. Filo’ya ait F-104’ler, harekâtın ilk gününde Lefkoşa Havalimanı’nı vurdu. İki uçak kullanılamaz hale geldi. Pist bombalandı.

YAKIN HAVA DESTEĞİ
Operasyonun ana vuruş gücünü F-100 uçakları oluşturuyordu. Eskişehir ve Malatya’dan havalanan uçaklar, birliklerimize yakın hava desteği veriyordu. RF-84F ile RF-5A uçakları ile keşif görevleri gerçekleştiriliyordu.
Mürted ve Diyarbakır’daki F-102 filoları ise Balıkesir’e intikal etmiş, Ege’de Yunanistan tarafından gelecek bir saldırı için hazır bekliyordu. Bandırma’da F-5 uçakları yine Trakya ve Ege için hazırdı.
Birinci gün yapılan hava harekatında 117 yere taarruz, 64 hava indirme, 18 keşif 8 hava savunma sortisi gerçekleştirildi.

Gece saatlerinde ara verilen hava harekatında pilotlar dinlenirken teknik ekipler uçaklar ve helikopterleri yarınki zorlu görev için hazırlıyordu. Harekattan önce bazı Türk pilotları Kıbrıs’taki Türk Alayı’nda görevlendirilmiş ve olası bir harekat için bölgeyi tanıma, hedef tespit ve idare konularında ön çalışma yapmışlardı. Bu subaylar sahile ilk çıkan birliklerle beraber İHK (İleri Harekat Kontrol) görevine başladılar.
Harekat sırasında çoğunluğu F-100 uçucusu toplam 7 pilot (ikinci harekatta 10) İHK subayı olarak görev yaptı. Bu subayların arasında bulunan Bnb. Fehmi Ercan, 20 Temmuz’da 50. Piyade Alay Komutanı Alb. İbrahim Karaoğlanoğlu ile birlikte görev yaptığı terk edilmiş villaya bir geri tepmesiz top mermisinin isabet etmesiyle şehit oldu. Patlamadan hemen önce villadan ayrılan diğer İHK subayları Bnb. Necdet Karademir ve Yzb. Akın Giray ise büyük bir şans eseri kurtuldular. Bnb. Fehmi Ercan’ın ismi daha sonra Lefkoşa’da bulunan havalimanına verildi (Ercan Havalimanı).

UÇAR BİRLİK
Yeni yeni oluşturulan Kara Havacılık birlekleri UH-1 helikopterleri ile uçarbirlik operasyonuna destek veriyordu. Helikopter sayısı kısıtlıydı. Ancak Türk Kara Havacıları, pilotlarından bakımcılarına kadar helikopterin gece gündüz uçmasını sağladı. 72 adet helikopterle önce yüksekten geçiş sırasında yerden yoğun olarak uçak savar atışı tespit edilince, uçuş düzeni alçak kola göre ayarlandı.
Basit hasarlar dışında helikopter kayıpsız operasyon gerçekleştirildi.
Deniz havacılar ise Antalya’ya intikal etmiş, S-2E Tracker uçakları ile Deniz Karakol görevlerini gerçekleştiriyordu. Deniz havacılar, iki harekât sırasında Akdeniz’de 66 sorti-339,15 saat uçuş, Çiğli’de konuşlu helikopterler de Ege’de 149 sorti-503,45 saat silahlı keşif uçuşu gerçekleştirecekti.

İKİNCİ GÜN: 21 TEMMUZ 1974
Rumların yeniden taarruz ettikleri rapor edilince harekat yeniden başladı. 131, 132, 171 ve 172. Filolar F-100 uçakları ile harekata katıldı. Saat 07.55’de Baf’tan Lefkoşe’ye gitmekde olan 40 araçlık konvoy imha edildi. Gün sonunda Girne alındı.
İkinci harekat günü saat 21.10 da 203 taarruz 19 keşif görevi 28 hava savunma ve 23 nakliye sortisi kayıtlara geçti.
İkinci günde, bir pilot 172. Filo’dan 54-2238 nolu F-100’den atlamış, bir F-100 ve F-102 uçağı da inişte kırım geçirdi. Olaylarda üç pilot da kurtuldu.
ÜÇÜNCÜ GÜN 22 TEMMUZ 1974
Gün ne yazık ki saat 05.06’da alınan acı haberle başladı. Kocatepe Muhribi’nin battığı teyit edildi. Bölgeye 3 saat sonra 4 adet C-130 nakliye uçağı gönderildi. Suya tıbbı malzeme atıldı.
Bu arada 15 adet C-47, Lefkoşe’nin 5 kilometre kuzeyine 300 paraşütcü indirdi. Öğleden sonra 141. Filo’ya ait F-104’ler 750 librelik bombaları ile 17 sorti gerçekleştirdi.
Saatler 17.00’yi gösterirken, ateşkes ilan edildi. Gün içinde 122 taarruz, 12 keşif görevi, 23 hava savunma ve 19 ulaştırma sortisi yapıldı.

EGE’DEKİ DOG FIGHT
Çanakkale’deki radar, karıştırma sinyalleri alınca, bölge yakınlarında Yunan Hava Kuvvetleri’ne ait EC-47 tipi elektronik harp uçağının uçtuğu tespit edildi. 22 Temmuz 1974 günü saat 13:25’de 142. Filoya bağlı 401 ve 413 nolu iki F-102 uçağı scramble kalkışı yaptı.
F-102’ler C-47’yi ararken, bölgede iki Yunan F-5A’sı tespit edildi. Dog fight’a girildi. Hava muhaberesinde, F-102A kolunda 401 nolu F-102’yle 1 numara olarak uçan Yzb. Sıtkı Onur Yunan F-5A uçağını düşürdü. Diğer Yunan F-5A uçağı kaçarak muharebeyi yarıda kesti.
F-102A kolundaki 413 nolu F-102A’sı ile 2 numara olarak kolda uçan Yb. Vasıf Sayın, Yunan F-5A’sını bir müddet takip etmiş ancak daha sonra Slewede Cyro arızası nedeniyle yanlış istikamete uçarak iddiaya göre Atina üzerine kadar gitmiş, dönüşte yakıtı bittiğinden motoru durmuş ve Söke karayoluna mecburi iniş yapmıştı. Yb. Vasıf Sayın başarılı bir iniş gerçekleştiren uçağının emniyetini sağladı. Ancak bu bilgiler Yunan tarafınca kabul edilmemekte, onlar da Türk F-102’lerini düşürdüklerini iddia etmektedir.
Üçüncü harekat gününde, 142. Filo’dan bir F-102A (54-1403 ) kalkış sırasında düşmüş, Üsteğmen İbrahim Çınar şehit oldu.

İKİNCİ HAREKÂT
Üç gün süren birinci harekatın ardından ateşkes imzalanmıştı. Ancak Türk kuvvetleri kıyıda sıkışmıştı. Görüşmelerde ilerleme kaydedilmediği gibi ciddi sorunlar yaşanıyordu.
Tüm bu gelişmeler üzerine Türkiye, 14 Ağustos sabahı “İkinci Barış Harekâtı”nı başlattı. Harekâtın amacı, doğuda Mağusa ve batıda da Lefke’ye kadar olan bölgelerin Rum işgalinden kurtarılmasıydı. Plan dâhilinde hareket eden Türk Ordusu, 15 Ağustos günü Mağusa’yı, 16 Ağustos günü de Lefke’yi ele geçirmiştir.
Türkiye’nin 16 Ağustos 1974 tarihinde ateşkes ilan etmesini müteakip, yıllardır ekonomik ve toplumsal zorluklar içinde yaşayan Kıbrıslı Türkler özgürlüklerine kavuşmuşlardır. Türk Ordusunun o tarihten bugüne kadar Kıbrıs’ta devam eden varlığı, adadaki barışın ve her iki tarafın güvenliklerinin teminatı olmuştur.