Doğu Akdeniz’in doğalgaz ihracat potansiyeli halen açıkça tanımlanmamıştır ve aynı zamanda yerel gaz talebine de bağlı olacaktır.
Doğu Akdeniz, Herodotus Havzası ve Girit denizaltı coğrafyası ve deprem risklerini ,fay hatlarını düşündüğümüzde ekonomik maliyet ve jeolojik/fiziki şartlar bağlamında ,yapılması akıl ile bağdaşmayacak bir boru hattıdır.
Taşıma maliyetlerine, vergi, sigorta ve üretim maliyetleri de eklenirse, projenin imkansız oluşu daha da iyi anlaşılacaktır.
Tüm bu maliyetlerin yanı sıra İsrail’in geriye kalan gaz ihraç potansiyeli ile Kıbrıs Afrodit sahasının üretim potansiyeli toplamının da, düzenli olarak 16 milyar m3/yıl civarında olacağı hususunda şüpheler bulunmaktadır. Zaten maliyetleri biraz düşürmek için boru hattının deniz kısmı için çapın 24”-32” arasında seçilmiş olması, sevkiyatın 16 milyar m3/yıl dan daha düşük olacağı beklentisi olduğunu da göstermektedir.
Yine de, bölgedeki benzer diğer boru hatları ile bir kıyaslama yaparak, genel bir yatırım maliyeti hesaplanırsa (Not: Boru hattının kara kısımları için çap; 42”, deniz kısımları için ise 32” alınmıştır ve her kilometresi $10,5 milyon dolar olarak hesaplanmıştır)
Leviathan ve Afrodit sahalarından Kıbrıs’a 200 km’lik kısım için yaklaşık $3 milyar dolar
Kıbrıs’tan Girit’e 700 km’lik kısım için yaklaşık 10 milyar $ dolar
Girit’ten Yunanistan’a 400 km’lik kısım için yaklaşık 6 milyar $ dolar
Yunanistan içinde de 600 km’lik (kara) kısım için yaklaşık 6 milyar $’lık bir maliyet öngörülmektedir.
Yani toplamda Doğu Akdeniz Projesinin, henüz İtalya piyasasına ulaşmadan $22 milyar dolar civarında bir maliyeti olacaktır.
Güney Doğu Akdeniz’deki hidrokarbon yatakları çok derinde bulunduğundan ancak gelişmiş teknolojik imkânların kullanılmasıyla üretimleri mümkündür. Bu durum ise maliyetleri artırıp kar marjını düşürmekte, dolayısıyla gelişmiş ve pahalı teknolojik imkânlara sahip büyük enerji şirketlerinin yatırım yapmamasına neden olmaktadır.
Doğal gazın oluşumu, kompozisyonu ve maliyeti önemlidir.
Sonuç olarak, Edison’a hazırlatılan bu proje; ilgili yetkililerin açıkladığı gibi ticari ve ekonomik olarak uygulanabilir değildir. Kıbrıs’daki Afrodit sahasının geliştirilmesi ve İsrail’in kalan gaz ihraç potansiyelinin değerlendirilmesi için en uygun opsiyon Türkiye’dir. İlgili sahalardaki gazın %99’dan fazla metan ihtiva edecek kadar kuru gaz oluşu da, LNG opsiyonunun maliyetlerini iyice arttırmakta ve Türkiye’ye bağımlılığın boyutlarını bir kez daha ortaya çıkarmaktadır.
Tüm bu belirsizliklerle birlikte, Doğu Akdeniz’deki boru hattı gibi büyük ve pahalı bir projeyi tartışmak henüz erken görünüyor. Doğu Akdeniz, Avrupa doğal gaz dinamikleri ve doğu Akdeniz’in gerçek ihracat potansiyeli daha net hale geldiğinde, önümüzdeki yıllarda mantıklı olabilir.
Ancak şimdilik başka bir AB fantazisine benziyor.