Yıllarca süren eylemsizlik ve uyuşukluktan sonra, bölgenin gazının nihayet pazarlara doğru hareket etme ihtimalleri gelişiyor.
Bazen deneyimli bir petrolcü bile derin bir nefes almalı ve bir diplomatın tonunu ve tavrını benimsemelidir. Bu, yakın zamanda Eni’de keşif başkanı Luca Bertelli ile oldu. Mart ayında Kıbrıs’ın Lefkoşa’daki Körfez Yayınları’nın sponsorlugunda Doğu Akdeniz Gaz Konferansında hitaben yaptığı konuşmada, gaz ihracatının ne zaman başlayacağı tahmininde aşırı iyimserlik konusunda uyardı. “Bölge jeopolitik olarak karmaşık” dedi.
Bölge jeopolitik olarak karmaşık: Bunu tekrar söyleyebilirsin. Eğer Bertelli ve Eni bunu daha önce bilmiyorsa, Şubat ayında şirketlerinin kendisini jeopolitiğe sahip göz küresi bulduğu zaman kesinlikle biliyorlardı. Eni’nin sondajı, Türk donanmasının Kıbrıs’ın deniz kıyısındaki Blok 3’teki hedef bölgeye ulaşmasını engelledi. Türkiye, Kıbrıs’ın bazı bölgelerinin kendi kıta sahanlığında kaldığını ve her durumda bölünmüş ada yeniden birleşinceye kadar sondaj yapılmaması gerektiğini ve muhtemel kaynaklar eşit olarak paylaşılabilir diye savunuyor Sorun hala çözülmedi fakat Eni, gerçek diplomatların işlerini yapmasını bekliyor..?
Kıbrıs konusundaki anlaşmazlık, Doğu Akdeniz ülkelerini birkaç farkllı yöne iten ve çeken jeopolitik ihtilafların potansiyel unsurlardan biridir. Fakat eğer politik gerilim, spektrumun bir ucundaki iklimi karakterize ederse, diğer uçtaki ihtimaller daha farklı olabilirdi. Lefkoşa’daki aynı konuşmada Bertelli, önceki birkaç aydaki bazı gelişmeleri “herkesin hareket ettiğini, yeni ve önemli olayların meydana geldiğini” göstermek için bir kez daha gözden geçirmeleri gereklidir dedi.
Bazı alanlarda işler kesinlikle ilerliyor. Fakat şüphesiz Doğu Akdeniz’deki merkez kuvveti Mısır’dır ve hızla bölge için enerji merkezi haline gelmektedir. Bu büyük ölçüde, Mısır hükümeti, doğal gaz sektörünün hızlı genişlemesinin ardında tam politik ve ekonomik desteğini ortaya koyduğu için.
Kanıtlanmış yerli gaz altyapısı ve gaz için iki sıvılaştırılmış doğal gaz tesisiyle birlikte. Mısır, kendi ve komşularının gazını almaya hazırdır.
Mısır, Ağustos 2015’te Eni’nin sansasyonel Zohr keşifi bir bütün olarak Doğu Akdenizin rengini değiştirdi. Önceden bilinmeyen bir karbonat tabakasında en az 30 trilyon ayak küpün bulunduğu bir gazla, Mısır ve Akdeniz’i çevreleyen diğer ülkeler için olasılıklar aniden muazzam görünüyordu.
Mısırlı yetkililerle yakın işbirliği içinde çalışan ve Port Said’in batısındaki engin kıyı tesisleri aracılığıyla Zohr’da yapılan üretim, keşiften 2 yıl sonra Aralık 2017’de başladı. Bu bir Rekor kıran başarıdır. Bugün, Zohr günde 400 milyon ayak küp üretiyor ve 2019’un sonunda bu rakam günde 2,7 milyar ayak küpe ulaşacak.
Mısır şimdi geçici olarak LNG ithalatına son vermeye ve ihracat konusunda tekrar düşünmeye hazır. Ancak bu, bir şekilde Mısır enerji patlaması hikayesinin sonucudur. Petrol bakanı Tarık el Mulla Nisan ayında yaptığı açıklamada, hükümetin önümüzdeki dört yıl içinde Akdeniz ‘de daha fazla 16 doğalgaz projesi planlandığını ve 25 milyar $’ lık yatırım yapılacağını söyledi.
Zohr başarısı, Kıbrıs’ın sularına olan sınırının yanında yer alan bazı bloklarla birlikte, Kıbrıs’taki Uluslararası Petrol Şirketleri lisanslarını yeniledi. Bazı büyük Uluslararası Petrol Şirketleri de adada ofis açtı. Eni, Zohr deneyimi ile, Blok 6’da sondaj yapmaya başladığında ne aradığını biliyordu. Tabii ki, Zohr oyununun bir uzantısını buldu ve Şubat ayında, tahmini gaz yerine, “Calypso 1″ denilen bir keşif duyurdu. Bir sonraki planlamada bir değerlendirme kuyusu kazılacak. Bertelli,”Calypso keşfi olumlu olarak değerlendirilirse” ortak girişim [Eni %50, TOTAL %50], rezervlerin ticarileştirilmesi için uygun seçenekleri değerlendirecek” dedi.
Kıbrıs için endişe, daha fazla offshore başarının jeopolitik açmazlar tarafından engellenebileceğidir.
ExxonMobil bu yıl 10’uncu blokta sondaj yapacak. Türkiye onu durdurmak için donanmasını gönderecek mi? Eni sonunda sondajını 3. Blok’ta kazabilecek mi?
Bütün bu meseleler ortadan kaldırılsa bile, 2011’den bu yana gelişmemiş olan4, 5 trilyon ayak küp Afrodit keşfi de dahil olmak üzere Kıbrıs gazına yönelik bir pazar bulma sorunu var. Türkiye’nin komşu potansiyel müşterisi bir seçenek değil. . Avrupa’ya bir boru hattı bağlantısının çeşitli önerileri ticari anlamda anlamlı değildir. Öyleyse, koşullar ne zaman doğruysa, Mısır’a giden bir boru hattı en olası seçenek olarak görünüyor. Bertelli, Lefkoşada dinleyicilerine verdiği demeçte, “Uzun vadeli doğalgaz arzının güvenliği, boru hattının mümkün olduğu kabul edilmeden önce sağlanmalıdır.Daha fazla araştırmaya, daha fazla gaza ve daha büyük hacimlere ihtiyacımız var” dedi.
Mısır’dan İsrail’e gaz
Piyasaya gaz satmak da İsrail için bir baş ağrısı oldu. Leviathan sahasında muhtemel kaynaklar olarak yaklaşık 17 trilyon küplük bir gaz yer alıyor ve daha küçük Tamar, 8 trilyon ayak küp var.
Bu, nispeten küçük İsrail pazarının ihtiyaçlarından çok daha fazla. Bu iki alandan Delek ve Noble Energy konsorsiyumun, özel bir Mısır firması olan Dolphinus Holdings’e 10 yıl boyunca her alanın yarısından,10 yıl boyunca 226 milyar metreküp gaz tedarik edeceği anlaşmanın Şubat ayında bir sürpriz atılımı olarak geldi. Anlaşmanın kesin şartları ve boru hattının nasıl ve nerede inşa edileceği konusunda hala yanıtlanması gereken pek çok soru var.
Ancak bir kez daha, bu LNG tesislerine Asya ve diğer destinasyonlara, doğuya ulaşma ihtimalleri göz önüne alınarak Mısır’a odaklanılıyor. Doğu pazarında batılı pazarlara doğru yol almak fikir olarak sunuluyor.
İsrail ve Mısır bol miktarda jeopolitik sorunlara sahip. İki ülke arasındaki barış yıllarına rağmen, anlaşma devam ederse birçok Mısırlılar öfkeli olacak. Ancak son zamanlarda Cumhurbaşkanı olarak tekrar seçilen ve giderek kendinden emin olan Abdel Fattah Sisi’nin desteğiyle, kamuoyundan yeşil bir ışık alırsa girişimin önünde durmasına izin verilmeyecek.
Tam tersine, Lübnan’ın açık denizini geliştirme yolunda durabilecek pek çok şey var. TOTAL (% 40), Eni (% 40) ve Novatek (% 20) ‘den oluşan bir konsorsiyum, 3 yıl içinde 4 ve 9 numaralı bloklarda en az bir kuyu delmeyi taahhüt etmiştir. Çok uzak AMA çok iyi BIR KARAR…
Sorun şu ki, Blok 9, Lübnan açıklarının güney kesiminde, İsrail’in ekonomik bölgesini sınırlıyor. Daha da büyük bir sorun, iki komşunun diplomatik ilişkileri olmadığı, ortak deniz sınırlarının hiçbir zaman yerleşmediği daha da kötüsü, iki taraf çizginin nerede olması gerektiği konusunda keskin farklılıklar gösteriyor. Mükemmel bir jeopolitik fırtına. Bölgede yükselen gerilimle, Lübnan sularından herhangi bir zamanda gaz üretilirse, bu şaşırtıcı olacaktır.
Bertelli her iki varsayımda da haklıydı. Çok şeyler oluyor, ancak sahalar hala “jeopolitik olarak karmaşık”