NACA GAZETESİ- Kıbrıs Vakıflar İdaresi eski Genel Müdürü Taner Derviş, sosyal medyada 23 Haziran 2019
günü “MARAŞ AÇILIMI İLE NE ANLAŞILMAKTADIR” başlığı altında yaptığı açıklamada çok dikkat çekici değerlendirmelerde bulundu. Derviş’in değerlendirmeleri aynen şöyle;
MARAŞ AÇILIMI İLE NE ANLAŞILMAKTADIR
Sayın Kudret Özersay’ın Maraş açılımı öncesinde ve Maraş açılımı kapsamında, Kapalı Maraş ile ilgili olarak verdiği beyanatlardan, 1)Kapalı Maraş’ın yasal mülkiyeti, 2) Kapalı Maraş’taki mülkiyetin hukuki zemini, 3) Kapalı Maraş’taki tapu envanteri ve 4) Kapalı Maraş işgalcileri hakkında gerçek donelere dayalı bilgilere sahip olmadığı anlaşılmaktadır.
Bu bilgi noksanlığına ilaveten, Sayın Özersay Kapalı Maraş’ta Rum taşınmaz mallarından bahsetmektedir. Bu bağlamda, Kapalı Maraş’ın tümüyle Vakıflar İdaresine ait olduğunu bilmediği veya kabullenmediği anlaşılmaktadır. Maraş açılımı kapsamında Sayın Özersay, ataları tarafından Kıbrıs hukukuna aykırı bir şekilde gaspedilmiş vakıf taşınmaz malları tapularına almaları için Kıbrıslı Rumları AİHM sürecindeki Taşınmaz Mal Komisyonuna yönlendirmektedir. Bu önerisi ile, Sayın Özersay Türkiye Cumhuriyeti ile Vakıfları, münhasıran Kıbrıslı Rumlara hizmet eden AİHM’in kıskacına sürüklemektedir. Bu önerinin sonucu Türkiye Cumhuriyeti için devasa tazminat ödemeleri ve Vakıflar üzerinden Kıbrıs Türk Halkı için önemli ölçekte toprak kaybı anlamına gelmektedir. Kaldı ki, Sayın Özersay’a düşen görev işgalci Kıbrıslı Rumlara hizmet etmek yerine, hukuk kuralları temeline temsil ettiği ülkenin haklarını meşru zeminde korumak olmalıdır.
VAKIFLARIN HUKUKİ ZEMİNİ
Bu bağlamda Vakıflara ilişkin güçlü hukuki zemini özetle hatırlatmakta fayda var. Vakıflara ilişkin mülkiyet ve tazminat hakları ada genelinde ve uluslararası platformda tanınmış beş hukuki belge temelinde tespit ve teyit edilmektedir.
Söz konusu hukuki belgeler “Sömürge Dönemi Yasaları” “1955 Kıbrıs Yasaları”, “1960 Kıbrıs Anayasası”, “Kıbrıs Cumhuriyeti Kuruluş Antlaşması” ve “Lozan Antlaşması”ndan oluşmaktadır. Kıbrıs hukuk sisteminde yer alan Anayasal ve yasal düzenlemelerin emredici kuralları vakfiyelerin gayrı kabili rücu olup vakfiyelerin iptal edilemeyeceğini ve değiştirilemeyeceğini, vakıfların elden çıkarılamayacağını ve devredilemeyeceğini, vakıflardan feragat edilemeyeceğini ve vakıfların sonsuza dek yaşatılmalarını öngörmektedir. Ayrıca, işgal edilmiş vakıflar için iade ve tazminat öngörülmekte, istibdal ilkesi kapsamında takas ve takas şartı ile satış kuralları belirlenmektedir.
KAPALI MARAŞ’TAKİ MÜLKİYETİN TESPİTİ
Bilgi noksanlığı varsayımından hareketle, Kapalı Maraş’taki mülkiyet durumu ve işgalciler hakkında özet bir bilgi vermekte fayda vardır. Kıbrıs Vakıflar İdaresi kadroları tarafından 1996 yılında Mağusa Tapu Dairesi ile Vakıflar Arşivinde bulunan tapu kayıtları ve vakfiyeler temelinde başlatılan çalışmalar neticesinde, 1913 yılı itibarı ile 3,121 adet, 1974 tarihi itibarı ile 6,224 adet tapu kaydı kapsamında 4,638 dönüm 300a2 alana sahip Kapalı Maraş bölgesinin tümüyle Kıbrıs Vakıflar İdaresine ait olduğu belgelenmiştir. Söz konusu tapu kayıtları ile, 1913-1974 döneminde yıllar itibarıyla Kapalı Maraş işgalcilerinin isim bazında münferit tespitleri de yapılmıştır.
Söz konusu tapu kayıtları Vakıflar İdaresi Arşivi ile Mağusa Tapu Dairesindeki resmi kütüklerde mevcuttur. Kıbrıs yasaları tarafından tanınmış vakfiyelere göre Kapalı Maraş’taki arazinin tümü Mülhak Vakıf statüsünde olan Abdullah Paşa Vakfına, Mazbut Vakıf Statüsünde olan Lala Mustafa Paşa Vakfına ve Mülhak Vakıf statüsünde olan Bilal Ağa Vakfına aittir.
KAPALI MARAŞ İŞGALCİLERİ
Bilgi noksanlığı varsayımından hareketle, Kapalı Maraş işgalcileri hakkında da bilgi verilmesi elzem görülmektedir. 20. yüzyılın başlarında, Kapalı Maraş bölgesindeki 4,638 dönüm 300 a2 tutarındaki vakıf emlakin %99.99’u gaspedilmiş, Vakıflar İdaresinin elinde sadece 1 dönüm 2 evlek 452 a2 tutarında emlak kalmıştır. Kapalı Maraş’ta Vakıflara ait mülkiyet hakları yirminci yüzyılın başlarında tescil edilmiş 3,121 adet tapu kaydı ile de teyit edilmektedir. 1974 yılı itibarı ile zaman içerisinde gerçekleşen bölünmeler ile tapu kaydı 6,244 sayısına yükselmiştir.
1974 yılı itibarı ile Kapalı Maraş işgalcileri Kıbrıslı Rum şahıslar, Kıbrıslı Rumlara ait şirketler, Rum Ortodoks Kilisesi, Maraş Belediyesi, Merkezi Hükümet, İngiliz Savunma Bakanlığı, yabancı uyruklu şahıslar ve Kıbrıslı Türk şahıslar olarak belirlenmiş ve dağılım aşağıdaki tabloda özetlenmiştir.
İŞGAL EDİLMİŞ EMLAK VE TAPU KAYITLARI
Kayıt Dönüm Evlek Ayak Kare
Kıbrıslı Rum Şahıslar: 5,877 3,362 1 2,127
Genel Kullanım Alanları: 787 1 3,369
Merkezi Hükümet: 74 166 2 3,307
Kıbrıslı Rumlara ait Şirketler; 165 125 1 666
İngiliz Savunma Bakanlığı: 8 91 1 24
Rum Okul Komisyonları: 11 40 2 2,986
Kıbrıs Rum Kilisesi: 37 33 0 784
Maraş Belediyesi: 7 22 0 1,534
Kamu Kuruluşları: 7 4 1 3,212
Yabancı uyruklu şahıslar: 33 2 1 1,821
Kıbrıslı Türk şahıslar: 5 0 2 1,618
TOPLAM 6,224 4,636 1 3,448