DOLAR 32,5975 0.37%
EURO 34,8028 0.17%
ALTIN 2.497,550,54
BITCOIN 21055075,25%
Lefkoşa
°

02:00

İMSAK'A KALAN SÜRE

Lefkoşa’da 2 Ekim 1930 mitingi…  İngilizciler nasıl saldırdı?

Lefkoşa’da 2 Ekim 1930 mitingi… İngilizciler nasıl saldırdı?

ABONE OL
16 Nisan 2019 10:25
Lefkoşa’da 2 Ekim 1930 mitingi…  İngilizciler nasıl saldırdı?
0

BEĞENDİM

ABONE OL

NACAK GAZETESİ- Kemalist- Halkçılar olarak bilinen direnişçiler İngiliz Sömürge Yönetimi’ne karşı mücadele ederken, 1930 yılında Kavanin Meclisi seçimleri gündeme gelir. İngiliz yanlıları bu seçimde Sir Mehmet Münir’i aday gösterirken, Kemalist-Halkçılar grubu da Necati Özkan’ı aday gösterir.

İngiliz Sömürge Yönetimi, Necati Özkan’ın seçim çalışmalarını engellemek için her yolu ve yöntemi kullanırken, Kemalist-Halkçılar grubunun 2 Ekim 1930 akşamı Lefkoşa’da düzenlediği miting İngiliz yanlısı Sir Mehmet Münir’in yandaşlarının saldırısına uğrar

Kemalist- Halkçılar olarak bilinen direnişçiler İngiliz Sömürge Yönetimi’ne karşı mücadele ederken, 1930 yılında Kavanin Meclisi seçimleri gündeme gelir. İngiliz yanlıları bu seçimde Sir Mehmet Münir’i aday gösterirken, Kemalist-Halkçılar grubu da Necati Özkan’ı aday gösterir.
İngiliz Sömürge Yönetimi, Necati Özkan’ın seçim çalışmalarını engellemek için her yolu ve yöntemi kullanırken, Kemalist-Halkçılar grubunun 2 Ekim 1930 akşamı Lefkoşa’da düzenlediği miting İngiliz yanlısı Sir Mehmet Münir’in yandaşlarının saldırısına uğrar.
SÖZ GAZETESİ
O günlerde yayınlanan Söz gazetesi de miting de yaşananları 9 Ekim 1930 tarihli nüshasında şöyle aktarır;

“Geçen Perşembe günü gecesi Lefkoşa için unutulmaz bir gecedir. Cezirenin hemen her tarafından adamlar gelmiş, verilecek nutukları işitmek için, daha akşamdan Asma Altı’ndaki otelin yazlık mevkiini işgal etmişlerdir. Tam saat 07.00’de Dellâl Salim’in kumandası altında başları hoş olmayan bir grup gelmişti: Bunların içinde işkembeci, kasap ve şoför çırakları da vardı. Vaziyetlerinden belli idi ki, hitabet kürsüsüne çıkacak zevatı söyletmeyecek, gürültü çıkaracaklardı. Bir grup ‘Yaşasın Münir Bey’ naralarıyla halkı tacize başlamışlar ve ellerindeki bayrak ve zeytin dallarıyla sağa sola yalpa vurarak mevcudiyetlerini cebren tanıtmağa çalışmışlardır. Başçavuş Recep Bey, vesaitin gittikçe vahamet kesbedeceğini tahmin etmiş olmalı ki hemen polise koşmuş ve meşhudatını amirlerine anlatmıştır. Şimdi kumandan vekili Faiz Bey, Polis Müfettişi Şevki ve Muavini Mehmet Fazıl Beyler nutuk mahaline gelmişler ve etrafı kollamaya koyulmuşlardır.

Tam saat 08.00’de Mısırlızade Necati Bey yanında beş on fikir arkadaşıyla gelmiş ve mevkilerine geçmişlerdir. Nutku dinlemek için toplanan halk, takriben 3000 kişi vardı. Otel haricindeki sokaklar ise ahali ile dolmuş, civar damlara insanlar çıkmış ve bütün manasıyla fevkalade bir gün yaşadığımız anlaşılmıştı. İçinde bulunduğumuz vaziyetten memnun olmayan ve bizi bundan kurtaracağını vadeden Mısırlızade Necati Bey’in nutkunu dinlemeye hazırlanan halk sabırsızlık içinde çırpınıyor ve bir an evvel nutuklara başlanmasını istiyordu. Tam bu sırada Dellâl Salim ve maiyetindeki uşaklar harekete gelmiş, ellerinde bayrakları ve ‘Yaşasın Münir Bey’ yazılı levhayı yükselterek olanca kuvvetleriyle bağırmağa başlamışlardı. Nutuk mahallinde çavuşlar, onbaşılar ve neferler vardı. Fakat bunlar herkesi rahatsız eden bu grubu dışarı atmak değil, mani etmeye bile lüzum görmüyorlardı. Bu anda Necati Bey ayağa kalkmış ve ancak ‘Arkadaşlar, açtığımız mücadele bayrağı altında hepimizin toplandığımızı görmekten mütevellit memnuniyet ve heyecan duymaktayım’ diyebilmiştir. Necati Bey’in bu birkaç kelimesini Necati Bey’in ta dibinde olduğum halde güçlükle işitebiliyordum. Çünkü Dişçi Fuat, Salim Aziz’e omuz vermiş; Vasıf Cemal, Bullinin Ahmet’i koltuklamış, Hallumanın Remzi ve Kasap Azmi hep birlikte ‘Yaşasın Münir Bey’ naralarıyla etrafı inletmişler ve nutkun işitilmesine meydan vermemişlerdir. Bu çok çirkin vaziyet karşısında orada oturan binlerce halk isyan derecesine ‘Bu ne rezalet’ diye mırıldanmağa ve öfkelenmeğe başlamışlardı. Hakikaten hiddet etmek içinde kuvvetli esbab vardı. Alelade zamanlarda ufacık bir hareket veya yüksek sesle söylenmiş iki kelime için varlığını gösteren polis bu vaziyette heykel gibi durmuş ve sanki bağrışanlar tılsımlı imiş gibi onlara dönüp de ‘Yapmayın’ bile diyememişti. Necati Bey, kumandan Vekili Faiz Bey’e hitaben dedi ki: ‘Faiz Bey, ben bu sarhoşların müşkülat çıkaracaklarını düşündüm ve ahaliyi taht-ı nazarımda olan bir mahale davet ettim. Bunlar, maksad-ı mahsus ile bağırıyorlar ve misafirlerimizi taciz ediyorlar. Nazar-ı dikkatinizi celbeder ve bu adamların derhal buradan kaldırılmasını rica ederim.’
Faiz Bey, ‘bunları dışarı atmak salahiyetini haiz olmadığını ve henüz polisin müdahale etmesine sebep olabilecek bir mesele vuku bulmadığını’ söyledi.
Necati Bey, teessüf ederek dedi ki: ‘ İngiltere Hükümetinin koca polis kuvveti bir-iki sarhoşu susturmaktan izhar-ı acz ediyor. Şu Halde müsaade ediniz kendi adamlarımla bunları dışarı atayım.’ Şimdi halk bir ağızdan ‘Dışarı’ naralarıyla etrafı çınlatıyor ve rahatsızlıkla mukabele ediyordu.
Şayan-ı memnuniyettir ki Necati Bey, sükûnetini muhafaza etmiş ve polisi müşkül ve mesul bire vaziyete düşürecek emri vermemişti. Yoksa iş çok feci bir şekil alacak ve bunun neticesi çok hazin olacaktı. Salim Aziz partisi, bağırmaktan yorulmuş ve sesleri kısılmıştı. Mısırlızade Necati Bey bunu fırsat acz ederek ve hitabet kürsüsüne çıkarak nutkunu, alkışlar ve ‘Yaşa’ nidaları içinde bitirdi.
Necati Bey, bu nutkunda Münir Bey’in hükümet memuru olması hasebiyle Kavanin Azası olmasının doğru olmadığını, halk ile hükümet menfaatleri karşılaştığında hükümet tarafını iltizam ettiğini ve bunun neticesi olarak çok fena kanunlar geçirildiğini bir tarafsil izah ettikten sonra, Evkaf Murahhası sıfatıyla Münir Bey’in hizmet edemediğini, lisemize (Lefkoşa Türk Lisesi) İngiliz müdür getirerek Cemaatin parasını israf ettiğini, Mektepte çocuklarımıza ve Cemaatimize hakaret edildiğini, resmi günlerimizi tesit etmek isteyen talebimizin hakaretle dövüldüklerini anlattı ve dinleyenleri hüngür hüngür ağlattı. Necati Bey müftülüğün ilgasından da acı acı şikâyetlerde bulunmuş ve Münir Bey’in salahiyeti dâhilinde olmayan işlerde girişimiyle hükümeti de izlal ettiğini ve bize pek büyük fenalıklar yaptığını söyledi ve çok alkışlandı”.
SONUÇ
İngiliz Sömürge Ymnetimi ile işbirlikçilerinin tüm saldırılarına rağmen Kavanin Meclisi seçimini Kemalist- Halkçılar grubunun adayı Necati Özkan kazanacaktır

En az 10 karakter gerekli


HIZLI YORUM YAP

300x250r
300x250r

Veri politikasındaki amaçlarla sınırlı ve mevzuata uygun şekilde çerez konumlandırmaktayız. Detaylar için veri politikamızı inceleyebilirsiniz.