Gözügüzelli :Karşıt ittifakların oluşturulduğu bu dönemde, üs önerisi hem Türkiye hem de KKTC açısından büyük önem taşıyor. Türkiye’nin bu konuda daha önceden bir talebi vardı, doğru zamanın gelmesi bekleniyordu
Türk Deniz Kuvvetleri Komutanlığı, KKTC’de bir deniz üssü kurulması önerisinde bulundu. Peki, kurulacak olan deniz üssünün önemi ne olacak? Kıbrıs adasındaki hangi şartlar Türkiye’nin bölgede üs kurmasını gerekli kılıyor? Güney Kıbrıs Türk Yönetimi’nin attığı hukuksuz adımlar nelerdir? Türkiye’nin önerdiği üs için en uygun mevki neresidir?
Türkiye’nin Kuzey’de deniz üssü kurmaya yönelik önerisini ve Kıbrıs adasındaki mevcut konjonktürü Yrd. Doç. Dr. Emete Gözügüzelli Türkiye Haber Merkezi’ne değerlendirdi.
thmhaber.com’a konuşan Gözügüzelli, karşıt ittifakların oluşturulduğu bu dönemde, üs önerisinin hem Türkiye hem de KKTC açısından büyük önem taşıdığını belirterek Türkiye’nin bu konuda daha önceden bir talebi olduğunu, doğru zamanın gelmesinin beklendiğini ifade etti.
Gözügüzelli: “Bu hükümetin de arzuladığı bir şeydi. Cumhurbaşkanı Erdoğan, Dışişleri Bakanı Çavuşoğlu ve başbakanlık yaptığı dönemde Yıldırım, Akdeniz’deki haklardan ödün verilmeyeceğini defaat ile dile getirdiler. En son yapılan Milli Güvenlik Kurulu toplantısında bu kararlılık yeniden sergilendi.” dedi.
“Egemenlik hakları ihlal ediliyor”
Akdeniz’deki gelişmelere dikkat çeken Gözügüzelli, GKRY’nin bölgede sürekli olarak KKTC’nin egemenlik haklarını ihlal ettiğinin altını çizdi. GKRY’nin birtakım anlaşmalar ile deniz alanlarında sözde münhasır ekonomik bölge anlaşmaları yaptığını vurguladı.
2003’de bu anlaşmalardan ilkinin Mısır ile gerçekleştirildiğini belirten Gözügüzelli, 2004’e gelindiğinde bu anlaşmanın onaylandığını söyledi. 2007’de ise Lübnan ile bir anlaşma yoluna gidilmek istendiğini belirten Gözügüzelli, Türkiye’nin diplomasisi sonucu Lübnan’ın geri adım attığını ifade ederek 2010 senesinde ise GKRY’nin İsrail ile sözde münhasır ekonomik bölge anlaşması yaptığını vurguladı.
“Atılan tüm adımlar uluslararası hukuka aykırı”
Mısır ile yapılan anlaşmanın uluslararası hukuka aykırı olduğunu belirten Gözügüzelli, değerlendirmelerine şöyle devam etti:
“Mısır ile anlaşmanın aykırılığı hem Türk kıtasının kıta sahanlığını ihlal etmesi, hem de Kıbrıs Türklerinin egemenlik haklarını göz ardı etmesinden dolayıdır. Uluslararası deniz hukukunda yapılacak sınırlandırmalarda mutlaka, ilgili coğrafyanın özelliklerinin dikkate alınması birincil önceliktir.
Doğu Akdeniz; yarı kapalı bir deniz bölgesidir. Dolayısı ile adaların tek başlarına 220 millik kıta sahanlığına sahip olabileceğini kabul eden genel bir teamül yoktur. Bugüne kadar Uluslararası Adalet Divanı ya da Uluslararası Deniz Hukuku Mahkemesi tarafından verilen kararlarda, etki unsuru ön plana çıkmıştır. Etki unsuruna göre belirli haklar tanınmıştır. Bu minvalde, Güney Kıbrıs’ın attığı tüm adımların uluslararası hukuka aykırı biçimde devam ettiğini söyleyebiliriz.”
“Türkiye’nin harekete geçmesi zorunlu”
Avrupa Birliği’nin Güney Kıbrıs ile yakın ilişkiler kurduğunu söyleyen Gözügüzelli, özellikle Mari Deniz Üssü’nü vurguladı. Bu deniz üssü Fransa üzerinden kurulacak ve tüm AB ülkeleri bu üsten faydalanabileceğini söyledi. Öte yandan, Mısır ile ikili anlaşmalar ve askeri tatbikatların arttırılması, Yunanistan’ın da bu faaliyetlere katılması, İsrail ile Güney Kıbrıs arasında derinleştirilen askeri anlaşmalar, deniz alanlarına yönelik kararlı mesajlar verilmesinin tamamen Türkiye karşıtı bir durum olduğunu belirtti. Buna istinaden Gözügüzelli: “ABD’nin son dönemlerde GKRY’ne uygulanan silah ambargosunu kaldıramaya niyetli tavrını da dikkate alırsak, Türkiye’nin bölgedeki haklarını korumak için harekete geçmesini zorunlu.” dedi.
“Türkiye’nin bölgede bir üssü yok”
Türkiye’nin hâlihazırda Kuzey Kıbrıs’ta bir üssü bulunmadığını belirten Gözügüzelli, “Türkiye’nin bağlantılı olduğu Kıbrıs Türk Barış Kuvvetleri Komutanlığı bölgede faaliyet göstermektedir. Üs konusunda Geçitkale Havalimanı, hava üssü olarak kullanılmıştır” diyerek deniz üssü için İskele bölgesinin uygun olabileceğini ifade etti.